Stresory związane z rozwojem zawodowym.
 |
| Od Pracownia Psychologii Transportu we Wrocławiu |
- Rozwój zawodowy może stać się źródłem stresu z trzech powodów.
Pierwszym z nich jest niezadowolenie z dotychczasowego przebiegu kariery.
Następnym jest brak możliwości dalszego rozwoju zawodowego. Ostatnim stresorem wymienianym w tej grupie jest brak poczucia stałości pracy.
Każdy z tych czynników jest rozpatrywany z innej perspektywy czasowej. Do przeszłości odnosi się pierwszy z grupy stresorów czyli niezadowolenie z dotychczasowego przebiegu kariery. Na początku swojej kariery zawodowej, często
już w trakcie studiów, tworzymy sobie wizję własnej ścieżki zawodowej.
Wyznaczamy mniej lub bardziej konkretne cele które chcemy osiągnąć w trakcie
życia zawodowego oraz obmyślamy sposoby ich realizacji. Jednak „nasza idealna”
wizja kariery ulega w trakcie życia zawodowego wielu modyfikacjom i
przeobrażeniom.
Stresorem staje się wówczas gdy porównując ją ze stanem
faktycznym dostrzegamy istotną różnice między aspiracjami a dokonaniami. Gdy
osiągamy 35 – 50 lat znajdujemy się w okresie tzw. środkowej kariery. Oceniamy
nasze dotychczasowe życie zawodowe pod względem naszych dokonań i
zrealizowanych bądź nie zrealizowanych celów.
W wyniku takiej oceny istnieje
możliwość kryzysu środka kariery. Możemy go rozwiązać na dwa sposoby. Albo
zmienimy dotychczasową ścieżkę zawodową, albo zmniejszymy nasze
zaangażowanie, mówiąc „po co się wysilać, to i tak nic nie da”.
Jeśli wynik naszego bilansu jest pozytywny może być inspiracją poszukiwania czegoś więcej.
Z postrzeganiem przyszłości wiąże się drugi czynnik stresogenny czyli brak
możliwości dalszego rozwoju zawodowego. Gdy nie dostrzegamy szans na awans,
inspirujące zlecenie, stanowisko czy satysfakcjonujące wynagrodzenie pojawia się
stres. Stresor ten dotyka w znacznej większości kobiety niż mężczyzn. Przeszkody
kreujące tę sytuację określa się mianem szklanego sufitu.
Szklany sufit to inaczej niewidzialna bariera, która zdaje się oddzielać kobiety od najwyższych szczebli
kariery, uniemożliwiająca im awansowanie na sam szczyt. Mianem “szklanego sufitu”
określa się przeszkody, na jakie napotykają kobiety pełniące funkcje kierownicze:
wyrażenie to symbolizuje widoczność awansu przy równoczesnej jego
nieosiągalności.
Oprócz pojęcia “szklanego sufitu” w literaturze przedmiotu spotkać
możemy także inne, pokrewne terminy. Określenie szklane ściany odnosi się do
sytuacji, w której utrudniony jest awans z funkcji pomocniczych na kierownicze,
ponieważ pracownicy tego typu nie posiadają doświadczenia potrzebnego na
wyższych stanowiskach menedżerskich.
Pojawia się także pojęcie lepkiej podłogi, odnoszące się do zawodów o niskim statusie, w których nie ma większych
możliwości awansu – osoby je wykonujące tkwią przylepione na najniższym poziomie – takich jak praca urzędniczki, sekretarki, kosmetyczki, krawcowej czy pomocy domowej.
Szklane ruchome schody to z kolei termin odnoszący się do sytuacji uprzywilejowania mężczyzn w zawodach tradycyjnie uprawianych przez kobiety. Pojęcie “szklane ruchome schody” oznacza niewidzialną siłę wynoszącą mężczyznna wyższe szczeble kariery i stanowiącą przeciwieństwo “szklanego sufitu”, czyli niewidzialnej bariery zagradzającej kobietom drogę na szczyt.
- Ostatni, trzeci czynnik stresujący związany z rozwojem zawodowym to
Niepewność wynikająca z braku poczucia stałości wykonywanej pracy. W sytuacji
gdy wiedza i umiejętności które dotychczas posiadaliśmy ulegają dezaktualizacji (należy tutaj wspomnieć o znikających zawodach) stresuje nas niepewność przyszłości np. konieczność zmiany specjalizacji, skłanianie do przejścia na
wcześniejszą emeryturę . Są to nagłe zwroty w karierze, niekoniecznie po myśli pracownika, oddziałujące na niego w negatywny sposób.
